Μας δανείζουν χαμηλότοκα με άλλα 149 δις. Επιμηκύνουν την περίοδο αποπλήρωμής στα 30 έτη. Ακούγεται μέχρι και περίοδος χάριτος 10 ετών.
Αν αυτά συνδυαστούν με την δηλωμένη πρόθεση να καταλήξουμε σε ένα ενιαίο υπουργείο οικονομικών, δημιουργείται η υπόνοια ότι μέχρι να έρθει η ώρα να αναλάβουμε σαν χώρα πλήρως τις υποχρεώσεις μας, αυτές θα έχουν ενσωματωθεί στην συνολική οικονομική πολιτική της Ευρωζώνης.
Τεχνικά, όμως, παρουσιάζεται η εξής "επιλεκτική" ιδιαιτερότητα: Μέσα στα συνολικά 260 δις (μαζί με το πρώτο πακέτο στήριξης του 2009) περιλαμβάνονται 30 δις από εθελοντική συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα. Αυτό το ποσό είναι ουσιαστικά ασήμαντο και θα μπορούσε να καλυφθεί από τους οργανισμούς στήριξης (τρόικα) ή και θα μπορούσε να παραληφθεί εντελώς.
Η επιλογή για αυτά τα 30 δις γίνεται δεικτηκά προς τους οίκους αξιολόγησης, οι οποίοι με τις εκθέσεις και τις βαθμολογήσεις τους επηρεάζουν το κόστος δανεισμού ή αναδανεισμού των χωρών. Με την τελευταία επίθεση στην Ιταλία (χρέος 1.9 τρις) φέρνουν σε δύσκολη θέση ολόκληρη την ζώνη του Ευρώ και αποτελούν κίνδυνο για την βιοσιμότητα του. Οι επιλογή να υποβαθμίσουν τις χώρες της Ισπανίας και κυρίως της Ιταλίας δεν δικαιολογείται από τα μακροοικονομικά τους δεδομένα.
Με την απαίτηση συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα οι οίκοι αξιολόγησης έρχονται σε πολύ δύσκολη θέση απέναντι στους δικούς τους πελάτες.
Ο λόγος είναι τα περιβόητα πλέον προϊόντα Credit Default Swaps (CDS). Αυτά αποτελούν ένα ασφάλιστρο μεταξύ δύο συμβαλλόμενων μερών για αποπληρωμή και αποζημίωση σε περίπτωση χρεοκοπίας μια χώρας. Στην περίπτωση της Ελλάδας έχουν συμφωνηθεί πολλά naked CDS (ασφάλεια χρεοκοπίας ομολόγων χωρίς να υπάρχει ομόλογο!). Αυτά γίνονται με ένα συμβόλαιο μεταξύ δύο μερών όπου συμφωνείται η μία πλευρά να λάβει ασφάλιστρα και να πληρώσει την άλλη σε περίπτωση χρεοκοπίας. Το συμβόλαιο περιλαμβάνει ότι τα δύο μέρη αποδέχονται ως κριτή για την χρεοκοπία έναν από τους οίκους αξιολόγησης. Συνεπώς ο οίκος (Fitch, S&P κ.α.) απολαμβάνει της εγχρήματης εμπιστοσύνης των δύο μερών.
Η παγίδα που τοποθέτησαν οι Ευρωπαίοι ηγέτες είναι το αν θα θεωρήσουν την συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στην μετακύλιση (ή όπως αλλιώς διατυπωθεί) του χρέους της Ελλάδας πιστωτικό γεγονός χρεοκοπίας. Τα ιδρύματα που αγοράζουν CDS (ιδιαίτερα naked) θα πιέσουν να θεωρηθεί default το γεγονός της ανάληψης κόστους από τον ιδιωτικό τομέα και να λάβουν την προβλεπόμενη αποζημίωση. Φυσικά, όσοι πωλούν CDS ισχυρίζονται ότι δεν υπάρχει χρεοκοπία γιατί κανείς δεν χάνει υποχρεωτικά τα χρήματά του.
Εκεί οι οίκοι αξιολόγησης θα πρέπει να πάρουν μια απόφαση που θα καταστήσει δυσαρεστημένους τους μισούς πελάτες τους. Όποια απόφαση κι αν πάρουν δεν θα μπορέσουν να την τεκμηριώσουν πλήρως, καθώς η συγκεκριμένη διαχείρηση χρέους δεν έχει προηγούμενο στην υπάρχουσα οικονομική βιβλιογραφία.
Με αυτό τον τρόπο η Ευρωπαϊκή Ένωση δείχνει ότι μπορεί να γίνει ευέλικτη και να καινοτομήσει σε καπιταλιστικές πρακτικές φέρνοντας σε δύσκολη θέση τους παραδοσιακούς γνώστες των οικονομοτεχνικών τεχνασμάτων. Επίσης, δείχνει ότι σε περίπτωση "παιχνιδιών" με τις οικονομίες των υπόλοιπων χωρών, μπορεί να πάρει αποφάσεις που θα εκθέσουν όσους πάνε να κερδοσκοπήσουν χωρίς να έχουν στέρεες βάσεις (αλλιώς η κερδοσκοπία είναι θεμιτή).
Πάντως, όλο αυτό το θετικό πακέτο έπεται της ψήφισης από την κυβέρνηση του μεσοπρόθεσμου προγράμματος, το οποίο αποτελεί την άνευ όρων παράδοση της πατρίδας μας στους δανειστές μας (δείτε προηγούμενο post).
Να συμπληρώσω πως σύμφωνα με το BBC (http://www.bbc.co.uk/news/business-14246787):
ΑπάντησηΔιαγραφή"An exchange that offers new securities with terms that are worse than the original contractual terms of the existing debt, and where the sovereign is subject to financial distress, constitutes a default event under Fitch's [ratings criteria]," the firm said in a statement.
Δηλαδή η Fitch θα θεωρεί ότι όταν η αναχρηματοδότηση του δανείου γίνεται με λιγότερο ευνοϊκούς όρους αποτελεί χρεοκοπία. Πχ, αν η Γερμανία βελτιώσει την οικονομία της και όταν βγάλει σε δημοπρασία τα νέα της ομόλογα στη λήξη παλαιών τα δώσει με επιτόκιο 2.3% αντί 2.4% των προηγούμενων, θα το θεωρήσει πιστωτικό γεγονός!
Και μην πάει ο νους σας ότι αυτό αποτελεί εντελώς διαφορετική περίπτωση. Το επιτόκιο αντικατοπτρίζει την ασφάλεια. Καλύτερη οικονομία σημαίνει μεγαλύτερη ασφάλεια. Αλλά και οικονομία εγγυημένη από ισχυρότερες χώρες σημαίνει μεγαλύτερη ασφάλεια. Εφόσον οι ιδιώτες επιλέγουν εθελόντικά την επένδυση σε ομόλογα χαμηλότερης απόδοσης, έστω κι αν αυτά διαφοροποιούνται από τα εκάστοτε spreads, είναι παράλογο να το θεωρεί πιστωτικό γεγονός.
Κατά τη γνώμη μου, όταν φτάσει η ώρα των swaps οι οίκοι αξιολόγησης θα κάνουν τουμπεκί ψιλοκομμένο.