Σάββατο 14 Ιανουαρίου 2012

Πως έπαψα να είμαι αριστερός

Πρόσφατα ένα γνωστός διάβασε και μου πρότεινε το βιβλίο "Το δόγμα του σοκ" της Ναόμι Κλάιν. Έψαξα λίγο στον ιστό να δω περί τίνος πρόκειται και διάβασα για άλλη μια φορά την κριτική στην διδασκαλία του Milton Friedman του Πανεπιστημίου του Σικάγο και της σχολής που δημιούργησε, η οποία καταδυνάστευσε τον κόσμο μέσω της κυβέρνησης Bush Jr.
Με βάση τις "επιδόσεις" της κυβέρνησης Bush, είχα κι εγώ στα μαύρα κατάστιχα τόσο τον Friedman, όσο και τον άκρατο φιλελευθερισμό γενικότερα. Άλλωστε πάντα θεωρούσα τον εαυτό μου αριστερό δίχως στέγη (όπου στέγη=κόμμα - κανένα δεν ικανοποιούσε τις απόψεις μου).
Επειδή το βιβλίο μου φάνηκε τετριμμένο ως προς την κριτική του, αν και η οπτική του είχε ενδιαφέρον και πρωτοτυπία, έκανα κάτι που συνηθίζω. Πριν διαβάσω την κριτική πάνω σε μία άποψη, μελετώ πρώτα την κρινόμενη άποψη. Έτσι διάβασα πρώτα το βιβλίο "Capitalism and Freedom" του Milton Friedman.
Από τα πρώτα δύο κεφάλαια, όπου ο διάσημος οικονομολόγος θέτει τις βάσεις όλων όσων αναπτύσσει στη συνέχεια, η σοσιαλιστική μου κοσμοθεωρία όχι μόνο είχε καταρρεύσει, αλλά είχε πλέον αντικατασταθεί από τον πρώην απορριπτέο φιλελευθερισμό. Το να αναπτύξω γιατί θα χρειαζόταν χώρο όσο και το βιβλίο του Friedman! Ή τουλάχιστον όσο και τα δύο πρώτα κεφάλαια.
Φυσικά δεν ήταν δυνατόν με δύο μόνο κεφάλαια να δώσει απαντήσεις σε όλες μου τις ευαισθησίες. Όμως μέχρι το τέλος, είχε καταφέρει να απαντήσει σχεδόν σε κάθε πρώην "αριστερή" μου ανησυχία. Πως είναι το σωστό κράτος πρόνοιας, σε ποια περίπτωση η (πάντα δωρεάν) παιδεία πρέπει να είναι δημόσια ή ιδιωτική, πως πρέπει να παρεμβαίνει το κράτος, κυρίως που δεν πρέπει να παρεμβαίνει...

Σε κάποια σημεία που παρουσιάζει τις αδυναμίες του κρατισμού, έχω την αίσθηση ότι τα έγραψε πρόσφατα, μετά την κατάρρευση της Ελληνικής οικονομίας. Αναφέροντας τις διαδικασίες κρατικής αστοχίας, σχεδόν φωτογραφίζει αυτά που συμβαίνουν εδώ (ο Friedman πέθανε το 2006 και το βιβλίο το έγραψε το 1962).
Η απόρριψη του Friedman λόγω της πολιτικής των Bush, Wolfowitz, Rumsfeld και Cheney, πλέον μου θυμίζει την μεταπολεμική απόρριψη του Nietzsche, λόγω του Hitler.

Το μόνο που μου έκανε κακή εντύπωση από το βιβλίο είναι η τελευταία παράγραφος, όπου ο συγγραφέας παραληρεί εναντίον των κυβερνώντων της ΕΣΣΔ, ως επικίνδυνους πρόκλησης καταστροφής, όταν η ίδια η χώρα του παραμένει μέχρι σήμερα η μοναδική που έχει χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα εναντίον ουσιαστικά αμάχων.

Τετάρτη 4 Ιανουαρίου 2012

Παπανδρέου & δυαρχία

Σήμερα ο Γ.Παπανδρέου γνωστοποίησε την πρόθεσή του να μην είναι εκ νέου υποψήφιος πρόεδρος του  ΠΑΣΟΚ, αλλά και πρωθυπουργός. Η ανακοίνωση συνοδεύτηκε από έναν μικροπρεπέστατο ελιγμό: πρότεινε να προκύψει νέος υποψήφιος πρωθυπουργός από την υπάρχουσα κοινοβουλευτική ομάδα και ο νέος πρόεδρος να προκύψει από ανοικτή διαδικασία μετά τις εκλογές.
Η μικροπρέπειά του συνίσταται στα ακόλουθα:

  • Ουσιαστικά θέλει να ορίσει ο ίδιος τον διάδοχο υποψήφιο πρωθυπουργό, αφού την πλειοψηφία της κοινοβουλευτικής ομάδας την ελέγχει απόλυτα (δεν χρειάζεται 151 ψήφους, αλλά μόλις 80 και θα έχει άνετα πάνω από 100).
  • Ο υποψήφιος πρωθυπουργός θα έχει όλη την στήριξη και την προβολή του κόμματος στις επόμενες εκλογές. Συνεπώς θα είναι το αδιαφιλονίκητο φαβορί στην επακόλουθη ανοικτή διαδικασία.
  • Άρα ο Γ.Παπανδρέου τοποθετώντας την "μαριονέτα" του θα παραμείνει ο άρχων του παρασκηνίου στο ΠΑΣΟΚ.
  • Ακόμα κι αν θέλει να καθυστερήσει την διαδικασία ανάδειξης νέου προέδρου μετά την αντίστοιχη της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, δεν μειώνει την μικρότητα της επιλογής.
  • Υπενθυμίζω ότι το 1995, μετά την εισαγωγή του Ανδρέα Παπανδρέου στο νοσοκομείο και την ανάδειξη του Κ.Σημίτη στην πρωθυπουργία από την κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ και μετά τον θάνατο του ιδρυτή και το ακόλουθο συνέδριο, ο Γιώργος Παπανδρέου ορθώς πήρε θέση στο συνέδριο κατά την δυαρχία και του Άκη Τσοχατζόπουλου ως αδιέξοδη επιλογή (η δυαρχία). Τώρα επιθυμεί την να συνεχίσει στο δρόμο που απέρριψε το 1995. 
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι ο μοναδικός στόχος του Γιώργου Παπανδρέου είναι να εξασφαλίσει στον εαυτό του την καλύτερη δυνατή θέση. Όλες οι ρητορείες πως αδιαφορεί για τις "καρέκλες" αποδεικνύονται αβάσιμες. Όταν αποβλήθηκε από την πρωθυπουργία, ισχυρίστηκε ότι ήταν επιλογή του. 
Ακόμα δεν μπορώ να πιστέψω ότι ψήφισα αυτόν τον άνθρωπο...

Δευτέρα 2 Ιανουαρίου 2012

Κανένα κούρεμα και καμία έξοδος από το ευρώ


Στις 24 Μαΐου 2011 είχα γράψει ότι η πιο λογική λύση για την Ελλάδα θα ήταν να αναληφθεί ολόκληρο το χρέος από τους Ευρωπαίους. Εξηγούσα και τους λόγους που αυτή θα ήταν η πιο ανώδυνη λύση.
Τους επόμενους μήνες, μετά την συμφωνία του Ιουλίου (κούρεμα 21%) και του Οκτωβρίου (κούρεμα 50%) αισθάνθηκα ότι είχα κάνει λάθος στη πρόβλεψη.
Όμως πλέον έχω την αίσθηση ότι η εκτίμησή μου ήταν επιτυχής. Μετά τις εξαγγελίες για κούρεμα του Ελληνικού χρέους τα επιτόκια των Ιταλικών ομολόγων εκτοξεύτηκαν σε δυσθεώρητα και μη βιώσιμα ύψη. Πολύ υψηλότερα από τα επιτόκια που πληρώνει η Ελλάδα στην Ιταλία και τους υπόλοιπους εταίρους για τα δικά της πακέτα διάσωσης.
Αν η Ελλάδα κουρευτεί (τώρα ακούγεται και για 80%) ή βγει εκτός Ευρώ τα αποτελέσματα θα είναι καταστροφικά για το σύνολο της Ευρωζώνης. Και εξηγώ το σενάριο της καταστροφής:

  • Η Ελλάδα βγαίνει εκτός ευρωζώνης.
  • Τυπώνει δικό της νόμισμα (ας το πούμε δραχμή, αλλά δεν έχει σημασία - έτσι κι αλλιώς είναι ένα εντελώς καινούργιο νόμισμα που ουδεμία σχέση θα είχε με το παλαιό).
  • Οι δανειστές θα έπρεπε να πληρωθούν στο νέο νόμισμα (άσχετα με το ποιο δίκαιο ισχύει, δεν θα υπάρχει επάρκεια σε ευρώ για το χρέος).
  • Συνεπώς θα πληρώνονται σε ένα νόμισμα που συνεχώς θα υποτιμάται.
  • Η Ελλάδα καθαρίζοντας το χρέος της θα ακολουθήσει την πορεία της, η οποία πλέον θα μπορεί να είναι βιώσιμη (αν και επώδυνη).
  • Η λύση της Ελλάδας θα είναι από πιθανή έως βέβαιη για τις απομένουσες χώρες της Ευρωζώνης, οι οποίες (ιδιαίτερα η Ιταλία και η Ιρλανδία) θα πρέπει να πληρώνουν τεράστια και μη-βιώσιμα επιτόκια για την ανακύκλωση των ομολόγων τους.
  • Αναπόφεκτο αποτέλεσμα θα είναι να εγκαταλείψουν και αυτές το Ευρώ και να κινηθούν σε δικά τους νομίσματα.
  • Οι απομένουσες πλέον χώρες (ακόμα και η Γερμανία έχει 85% χρέος) θα υποχρεωθούν σε αυξημένα επιτόκια.
Όλο αυτό το κόστος για το 1.9 τρις € της Ιταλίας και το αντίστοιχο της Γερμανίας και της Γαλλίας με τα αυξημένα επιτόκια θα είναι τεράστιο. Συνεπώς συμφέρει να αναλάβουν τα 450δις της Ελλάδας παρά να πληρώσουν τεράστια ποσά για το δικό τους χρέος.
Σε αυτή την περίπτωση θα αποκλιμακώσουν και τις πιέσεις σε Ιταλία, Ιρλανδία και τους υπόλοιπους καθώς θα έχουν αποδείξει ότι δεν υπάρχει περίπτωση να εγκαταλειφθεί κανένας επενδυτής στη χώρα του Ευρώ.
Πλέον πιστεύω ότι όλοι αυτοί που φοβίζουν τον κόσμο για έξοδο από το Ευρώ έχουν σαν μοναδικό στόχο την κοινωνική αποδοχή των σκληρών μέτρων που θα εφαρμοστούν φέτος. Επίσης, μετά τα βάναυσα μέτρα που θα εφαρμοστούν, θα ισχυριστούν ότι κατάφεραν να διατηρήσουν τη χώρα στο Ευρώ. Το αυτονόητο θα εμφανιστεί σαν δήθεν εθνική επιτυχία.
Θα γίνουν απολύσεις στο δημόσιο, θα συμπιεστούν οι μισθοί και τελικά θα προκύψει πρωτογενές πλεόνασμα και ενδεχομένως ανάπτυξη.
Ίσως όλα αυτά να γίνουν μέσα στο 2012.
Πάντως δεν πιστεύω ότι θα γίνει ούτε κούρεμα, ούτε έξοδος από το Ευρώ.