Όχι. Φυσικά και δεν είναι!
Κάποιες φορές έχουμε την τάση να αποκωδικοποιούμε και να προσαρμόζουμε την πραγματικότητα στο δικό μας "θέλω". Έτσι κι εγώ. Μια ζωή θεωρούσα τον εαυτό μου αριστερό, ακόμα κι όταν αντιλαμβανόμουν τους περιορισμούς της αριστερής ιδεολογίας.
Διαβάζοντας το βιβλίο του M.Friedman, Capitalism and Freedom, απέκτησα μία σχετικά τεκμηριωμένη εικόνα της κοσμοθεωρίας και της ιδεολογίας του.Έλαβε χώρα μία πλήρης ανατροπή των απόψεών μου. Έτσι έγραψα ότι έπαψα να είμαι αριστερός. Και έτσι είναι.
Όμως η αριστερή συνείδηση μιας ολόκληρης ζωής δεν είναι κάτι που εγκαταλείπεται τόσο εύκολα. Οι ευαισθησίες της κοινωνικής αλληλεγγύης είναι περισσότερο ίδιον των αριστερών, παρά των δεξιών (δυστυχώς αυτές οι "ταμπέλες" στην Ελλάδα βρίσκονται ακόμα σε ισχύ). Είναι κάτι που συνεχίζω να πιστεύω και να επιδιώκω με τις επιλογές μου. Η συντηρητικές παρατάξεις ανά τον κόσμο δεν δίνουν ιδιαίτερη σημασία στην κοινωνική αλληλεγγύη και την κρατική πρόνοια. Αντίθετα ο Milton Friedman δίνει μεγάλη βάση στη θεωρία του και προτείνει συγκεκριμένους τρόπους για την ορθή εφαρμογή του κοινωνικού κράτους. Επίσης επιχειρηματολογεί για ποιο λόγο η πρόνοια πρέπει να είναι αντικείμενο του κράτους και όχι των ιδιωτών (λόγω των υπησερχόμενων neighborhood effects).
Κάπου βαθιά μέσα μου έχω ανάγκη να συνεχίσω να αυτοπροσδιορίζομαι ως αριστερός. Συνεχίζω να βλέπω με μεγαλύτερη συμπάθεια τα αριστερά κόμματα από τα δεξιά (όμως θα ψηφίσω τη Δράση του Στέφανου Μάνου). Ένας λόγος είναι ότι δίνουν ειλικρινή βάση στην ευημερία του απλού ανθρώπου, ενώ η συντηρητική παράταξη δίνει περισσότερη βάση στην επιχειρηματικότητα.
Όμως ο Friedman δεν είναι αριστερός επειδή δίνει βάση στην κοινωνική πρόνοια. Ούτε φυσικά κι εγώ είμαι πλέον. Το θεμέλιο της παραδοσιακής αριστερής ιδεολογίας είναι το ισχυρό κράτος που επιβάλλει την κατανομή πλούτου προς όφελος των αδύνατων (αριστερή εξαίρεση στο ισχυρό κράτος αποτελεί η αναρχική ιδεολογία - άλλο σημαντικό θέμα). Η φιλελεύθερη ιδεολογία, όπως αυτή εκφράζεται από τον Friedman, υποστηρίζει ότι ο πλέον αποδοτικός και δίκαιος τρόπος λειτουργίας γίνεται με την ελαχιστοποίηση της κρατικής παρέμβασης (φυσικά υπάρχουν εξαιρέσεις) και την ελεύθερη σύναψη συμφωνιών μεταξύ των ιδιωτών. Εξηγεί και τεκμηριώνει πλήρως γιατί η σοσιαλιστική ιδεολογία είναι καταδικασμένη να αποτύχει. Παρά τις καλές προθέσεις, θα προσέθετα εγώ.
Η κρίση ιδεολογικής ταυτότητας είναι περισσότερο ψυχολογική, παρά ουσιαστική. Δεν είναι εύκολο από τις αναμνήσεις του φεστιβάλ ΚΝΕ-Οδηγητή να φτάσω να αποδεχθώ ότι η τεκμηρίωση του Friedman που (δήθεν) έφερε τους neocons στο Λευκό Οίκο είναι ο πλέον σωστός τρόπος (μη) διακυβέρνησης.
Αγαπητέ Ν. Αντιλαμβάνομαι το διχασμό σου.Ενας καλός τρόπος να τον ξεδιαλύνεις,είναι να κρίνεις τις ιδεολογίες όχι απ'τις διακηρυγμένες προθέσεις τους,αλλά απ'τις συνέπειες της εφαρμογής τους.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ Friedman στο βιβλίο που αναφέρεις υποστηρίζει την άμεση οικονομική ενίσχυση των φτωχών,αντί του γραφειοκρατικού κράτους πρόνοιας.Αυτό ακούγεται καλό,αλλά πρακτικά είναι δυσεφάρμοστο.Πώς θα αναγνωρίσουμε τους φτωχούς?Η φορολογική τους δήλωση είναι ελάχιστα αξιόπιστο κριτήριο.Η εξάλειψη της φτώχειας παραμένει μεγάλη πρόκληση για την ανθρωπότητα.Η πράξη όμως δείχνει πως ο καπιταλισμός-που φυσικά δεν είναι τέλειος-έχει και σ'αυτόν τον τομέα σημαντικότερα επιτεύγματα απ'το σοσιαλισμό.
Επίσης,δεν είναι αληθές πως " οι συντηρητικές παρατάξεις ανά τον κόσμο δεν δίνουν ιδιαίτερη σημασία στην κοινωνική αλληλεγγύη και την κρατική πρόνοια".Μην ξεχνάς πως το κράτος πρόνοιας στην Ευρώπη γεννήθηκε από τον Bismarck,ενώ στην Ελλάδα,το ΙΚΑ εγκαινιάστηκε από το δικτάτορα Μεταξά! Η "κοινωνική ευαισθησία" όμως,όπως και η "κοινωνική δικαιοσύνη",είναι εξαιρετικά άλλοθι για εντελώς διαφορετικές επιδιώξεις.Και πάλι,το δικό μου κριτήριο,δεν είναι ποιός τις επικαλείται,αλλά πώς μεταφράζονται ως έννοιες στην καθημερινή πρακτική.
Βαγγέλη συμφωνώ με τις θέσεις σου. Άλλωστε ο διχασμός μου είναι περισσότερο ψυχολογικός, παρά ιδεολογικός.
ΑπάντησηΔιαγραφήΓια να υποστηρίξω επιπλέον τον Friedman, το κριτήριο αναγνώρισης των φτωχών μέσω της φορολογικής δήλωσης καθίσταται εφαρμόσιμο με τον σταθερό φορολογικό συντελεστή, σε συνδυασμό με το μικρό κράτος. Δηλαδή ο πολίτης δεν θα έχει λόγο να κρυφτεί από ένα κράτος που δεν καταβροχθίζει την ιδιωτική παραγωγικότητα. Συνεπώς η διάκριση του πολίτη που έχει ανάγκη από αυτόν που δεν έχει, θα είναι εύκολη.
Ακόμα και σήμερα στην Ελλάδα θα ήταν πιο εύκολο να γίνουν μεγαλύτερες μειώσεις στις συντάξεις όσων έχουν σημαντικά έτερα εισοδήματα (πχ από ενοίκια ή άλλες δραστηριότητες) σε σχέση με αυτούς που μοναδικό τους έσοδο είναι η σύνταξη. Φυσικά στην σημερινή Ελλάδα το επιχείρημά του ως προς την θολότητα του κριτηρίου είναι έγκυρο.
Πάντως δεν αμφισβητώ τις καλές προθέσεις της αριστεράς. Αν οδηγούνταν από υστεροβουλία θα ήταν στο ΠΑΣΟΚ!
Χαρακτηριστικά, θυμάμαι τους ακροαριστερούς στο πανεπιστήμιο. Ήταν όλοι τους πραγματικά καλά παιδιά. Όμως ζούσαν στη δική τους εικονική (ιδεολογική) πραγματικότητα και δεν μπορούσαν να βοηθήσουν ούτε τον εαυτό τους ούτε και οποιονδήποτε άλλον. Η καλή τους διάθεση αποτελούσε περισσότερο τροχοπέδη στην λειτουργία του πανεπιστημίου.